Enquêtes zijn gestandaardiseerde instrumenten die worden gebruikt om informatie te verzamelen van een groep mensen, ook wel respondenten genoemd. Het doel van een enquête is om gestructureerde gegevens te verkrijgen over meningen, attitudes, gedragingen of demografische informatie. Enquêtes kunnen in verschillende vormen worden afgenomen. Hierbij kun je denken aan interviews, schriftelijke vragenlijsten of online enquêtes.

Enquêtes worden vaak gebruikt in verschillende vakgebieden. Denk hierbij aan wetenschappelijk onderzoek, marketingonderzoek en UX-onderzoek. Door het uitzetten van enquêtes worden gegevens verzameld die worden ingezet om trends en patronen te identificeren

Wat zijn vragenlijsten?

Een vragenlijst is een specifieke vorm van een enquête. Het is een instrument bestaande uit een reeks vragen die aan de respondent worden voorgelegd om informatie te verzamelen. Vragenlijsten kunnen zowel gestandaardiseerd als niet-gestandaardiseerd zijn. Ze kunnen open vragen bevatten waarbij respondenten hun antwoorden vrij kunnen formuleren, of gesloten vragen waarbij de keuzemogelijkheden vooraf zijn bepaald.

Het verschil tussen enquêtes en vragenlijsten

Het verschil tussen enquêtes en vragenlijsten zit voornamelijk in het bredere gebruik van de term "enquête". Een enquête kan bestaan uit verschillende methoden, waaronder interviews en observaties, terwijl een vragenlijst specifiek verwijst naar een instrument met een reeks vragen.

Belangrijkste verschillen

Scope.
- Enquête: Een bredere term die verschillende methoden van dataverzameling omvat.
- Vragenlijst: Een specifiek instrument met een reeks vragen.
Mogelijke methoden.
- Enquête: Kan verschillende methoden omvatten, zoals interviews, observaties, en vragenlijsten.
- Vragenlijst: Specifiek gericht op het stellen van vragen aan respondenten.
Flexibiliteit.
- Enquête: Flexibel in termen van gebruikte methoden en doelen.
- Vragenlijst: Specifieker en gestructureerd.

Kortom, de termen worden vaak door mekaar gebruikt. Hoewel er dus een subtiel verschil zit tussen beide, kan je er in de meeste gevallen (en ook dit artikel) vanuit gaan dat bij gebruik van beide termen wordt verwezen naar vragenlijsten.

Voordelen en nadelen van enquêtes

Voordelen van online enquêtes

Efficiëntie. Enquêtes stellen onderzoekers in staat om snel gegevens van een grote groep respondenten te verzamelen. Dit maakt het een efficiënte methode voor het verkrijgen van kwantitatieve informatie.
Gestandaardiseerd. Door gestandaardiseerde vragen te gebruiken, kunnen dezelfde vragen aan alle respondenten worden gesteld. Dit zorgt voor consistentie en vergelijkbaarheid van gegevens.
Objectiviteit. Bij online enquêtes is er geen directe interactie tussen interviewer en respondent, wat de objectiviteit bevordert en de kans op beïnvloeding vermindert.
Kosteneffectief. Vooral online enquêtes verminderen de kosten in vergelijking met traditionele methoden zoals persoonlijke interviews of telefonische enquêtes.
Anonimiteit. Respondenten kunnen vaak anoniem reageren, wat kan leiden tot eerlijkere antwoorden, vooral bij gevoelige onderwerpen.
Bereik. Door gebruik te maken van online platforms kunnen enquêtes een breed publiek bereiken, ongeacht geografische locatie.

Nadelen van online enquêtes

Beperkte inzichten. Enquêtes zijn beperkt tot de vragen die zijn opgenomen. Ze bieden minder diepgaand begrip dan bijvoorbeeld interviews of observaties.
Bias. De formulering van vragen kan leiden tot bias. Respondenten kunnen beïnvloed worden door de manier waarop vragen zijn gesteld, wat de nauwkeurigheid van de antwoorden kan beïnvloeden.
Lage responserate. Niet alle geselecteerde respondenten reageren op enquêtes, wat kan leiden tot een vertekende steekproef en resultaten.
Beperkte context. Enquêtes missen vaak de context achter de antwoorden. Het 'waarom' achter bepaalde meningen kan onduidelijk blijven.
Minder geschikt bij complexe materie. Voor complexe onderwerpen kunnen enquêtes ontoereikend zijn, omdat respondenten mogelijk moeite hebben om hun gedachten uitgebreid te uiten.
Technologische barrières. Bij online enquêtes kunnen technologische barrières, zoals gebrek aan toegang tot internet, een uitdaging vormen.
Over- of onderrapportage. Respondenten kunnen neigen naar over- of onderrapportage, afhankelijk van het onderwerp en de sociale wenselijkheid van de antwoorden.

Het is dus van belang rekening te houden met bovenstaande nadelen. Om deze te ondervangen, is het aan te raden gebruik te maken van verschillende onderzoekstechnieken. Denk hierbij aan het uitvoeren van interviews, focusgroepen en usability-onderzoek om de resultaten te kunnen verrijken.

Wanneer zet je enquêtes of vragenlijsten uit?

Vragenlijsten zijn een waardevol instrument bij zowel UX-onderzoek als marktonderzoek. Hier zijn enkele specifieke situaties waarin vragenlijsten worden uitgevoerd in deze contexten:

Bij UX-onderzoek

Vragenlijsten en enquêtes zijn een belangrijk onderdeel van UX-onderzoek.

Voor en na gebruikersonderzoek. Om trends en patronen in de markt te herkennen, kan het van waarde zijn om enquêtes voorafgaand of na lancering uit te voeren.
Usability testing. Na het uitvoeren van usability-tests om diepgaand inzicht te krijgen in specifieke aspecten van de gebruikerservaring, en om aanvullende feedback te verzamelen.
Prototype testing. Tijdens de fase van prototype-ontwikkeling om feedback te verzamelen over het ontwerp, de bruikbaarheid en de algemene gebruikerservaring.
Concurrentietests en UX-benchmarks. Voor het verzamelen van gestandaardiseerde gegevens over hoe gebruikers de verschillende (digitale) producten ervaren.
Op vaste momenten. Regelmatig gedurende de levenscyclus van een product om de gebruikerservaring te blijven monitoren en indien nodig aanpassingen te doen. Door vragenlijsten te combineren met een nul- en éénmeting kan de voortgang worden bijgehouden.
Bij nieuwe features. Bij het introduceren van nieuwe functies of updates om de reacties van gebruikers te meten en eventuele problemen snel te identificeren.

Bij marktonderzoek

Ook bij marktonderzoek worden enquêtes en vragenlijsten ingezet.

Voor productlancering. Nog voordat er een nieuw product wordt ontwikkeld of op de markt wordt gebracht, kan het van waarde zijn om enquêtes uit te zetten. Het inzichtelijk maken van de percepties, verwachtingen en behoeften van de doelgroep helpt om een product te ontwikkelen dat hierop aansluit.
Klanttevredenheidsonderzoek. Voor het uitvoeren van nul- en éénmetingen bij klanttevredenheidsonderzoeken. Zo kan de voortgang over een bepaalde periode worden doorgemeten.
Bij prijsstrategieën. Bij het bepalen van de juiste prijsstrategie door de perceptie van klanten over prijs en waarde te meten.
Concurrentieanalyse. Als onderdeel van concurrentieanalyse om te begrijpen hoe een product of merk wordt gepositioneerd ten opzichte van concurrenten.
Merkevaluatie. Periodiek om de perceptie van het merk bij de doelgroep te meten en eventuele veranderingen in merkvoorkeur te identificeren.
Bij advertentiecampagnes. Na het uitvoeren van marketingcampagnes om de effectiviteit van advertenties te meten en te begrijpen hoe klanten reageren op marketingboodschappen.
Productverbetering. Bij het overwegen van productverbeteringen of nieuwe functies om te begrijpen wat klanten wensen en welke functies het meest waardevol zijn.

Kortom, enquêtes spelen een belangrijke rol in zowel UX-onderzoek als marktonderzoek. Hoewel het moment waarop deze worden ingezet afhankelijk is van het product en het beschikbare budget, is het altijd aan te raden deze uit te zetten onder een grote groep. Vervolgens kunnen de resultaten worden geduid met behulp van andere onderzoeksmethoden, zoals hieronder toegelicht.

Enquêtes combineren met andere onderzoeksmethoden

Vragenlijsten kunnen effectief worden gecombineerd met verschillende andere onderzoeksmethoden om een meer uitgebreid begrip te krijgen van het onderzoeksgebied. Hier zijn enkele veelgebruikte combinaties en de voordelen die ze bieden:

Diepte-interviews

Diepgaander Inzicht. Interviews bieden de mogelijkheid om dieper in te gaan op de antwoorden van respondenten. Ze helpen bij het begrijpen van de redenen achter specifieke reacties en bieden context.
Verduidelijking. Als er onduidelijkheden of tegenstrijdigheden in enquêteresultaten zijn, kunnen interviews worden gebruikt om deze op te helderen.

Focusgroepen

Diverse perspectieven. Focusgroepen brengen verschillende meningen en perspectieven aan het licht. Ze kunnen helpen bij het identificeren van bredere thema's die mogelijk over het hoofd worden gezien in enquêteresultaten.
Interactie tussen respondenten. Door interactie tussen deelnemers kunnen nieuwe ideeën ontstaan, wat waardevol kan zijn voor het verfijnen van enquêtevragen.

Usability testing

Inzicht in knelpunten. Usability testing kan de gebruiksvriendelijkheid van een product beoordelen, waarbij enquêtes aanvullende feedback kunnen leveren over de algemene tevredenheid en percepties van gebruikers.
Diepgaander inzicht in gebruikerservaring. Enquêtes kunnen kwantitatieve gegevens verschaffen over de gebruikerservaring, terwijl usability testing diepgaande inzichten kan bieden in de interactie van gebruikers met het product.

Respondenten werven voor het invullen van enquêtes

Respondenten werven om enquêtes in te laten vullen kan een uitdagende klus zijn. Je kunt hiervoor gebruik maken van jouw eigen netwerk. Ook kun je 'respondenten kopen' via een onderzoeksplatform zoals User Sense. Meer weten hierover? Ga dan naar onze wervingsservice.

Uiteraard is het bij het werven van respondenten van belang om rekening te houden met de uiteindelijke steekproef en de populatie over waar je een uitspraak wil doen. Om ervoor te zorgen dat je respondenten werft die aansluiten bij jouw doelstellingen, kun je gebruik maken van zowel selecte als a-selecte steekproeven - of een combinatie daarvan.

Steekproefmethoden

De selecte steekproef

Een selecte steekproef is een steekproef waarbij onderzoekers specifiek bepaalde deelnemers selecteren op basis van bepaalde kenmerken of criteria. Dit kan zijn om ervoor te zorgen dat de steekproef representatief is voor een specifieke subpopulatie of om te onderzoeken hoe bepaalde kenmerken van invloed zijn op het onderzoeksresultaat.

Kenmerken van een selecte steekproef:

Doelgericht. Deelnemers worden geselecteerd met een specifiek doel in gedachten, zoals leeftijd, geslacht, beroep, enz.
Representativiteit. De steekproef is ontworpen om representatief te zijn voor een bepaalde populatiekenmerk.
Gerichte Informatie. Onderzoekers hebben vooraf bepaalde kenmerken of criteria in gedachten om te bestuderen.

De a-selecte steekproef:

Een a-selecte steekproef, ook wel bekend als een willekeurige steekproef, is een steekproef waarbij respondent een gelijke kans heeft om deel te nemen aan het onderzoek.

Kenmerken van een a-selecte steekproef:

Willekeurigheid. Alle leden van de populatie hebben een gelijke kans om in de steekproef te worden opgenomen.
Willekeurige selectie. De selectie gebeurt op een willekeurige manier, bijvoorbeeld door gebruik te maken van willekeurige nummergeneratoren of willekeurige trekkingen.
Representativiteit. Het doel is om een brede representatie van de populatie te verkrijgen zonder vooraf bepaalde kenmerken te beïnvloeden.

Wanneer kies je voor een selecte of a-selecte steekproef?

De selecte steekproef

Een selecte steekproef wordt vaak getrokken op het moment dat:

Onderzoekers een specifieke groep willen benaderen om deel te nemen met het onderzoek
Diepgaand inzicht in een specifieke groep vereist
De resultaten niet generaliseerbaar hoeven te zijn voor de gehele populatie

De a-selecte steekproef

Een a-selecte steekproef wordt vaak ingezet:

Wanneer er een willekeurige maar representatieve steekproef van de populatie vereist is
Wanneer het niet van belang is om een specifieke groep te bestuderen
Wanneer het van belang is dat de resultaten gegeneraliseerd kunnen worden

Combineren van selecte en a-selecte steekproeven

De keuze tussen een selecte en a-selecte steekproef hangt af van de onderzoeksdoelen, de aard van de populatie en de beschikbare middelen. Soms wordt een combinatie van beide methoden gebruikt om een gebalanceerde aanpak te bereiken.

Soorten enquêtevragen

Open vragen

Open vragen vragen respondenten om in vrije tekst te antwoorden. Ze bieden ruimte voor uitgebreide, onbeperkte reacties, waardoor diepgaande inzichten mogelijk zijn. Een voorbeeld van een open vraag zou kunnen zijn: Wat zijn uw gedachten over [onderwerp]? gevolgd door een open tekstveld waar informatie kan worden ingevuld.

Gesloten vragen

Gesloten vragen beperken de reacties tot vooraf bepaalde opties. Ze kunnen ja/nee-vragen, multiple-choicevragen of schaalvragen omvatten. Dit type vraag helpt bij het verkrijgen van gestandaardiseerde antwoorden.

Een voorbeeld van een gesloten vraag is: Bent u tevreden met onze service?

1) Ja

2) Nee

Multiple-choice vragen:

Multiple-choice vragen bieden respondenten meerdere opties om uit te kiezen. Ze zijn handig voor gestandaardiseerde antwoorden. Een voorbeeld van een multiple-choice vraag is: Welke van de volgende factoren beïnvloedt uw koopbeslissing het meest?

a) Prijs

b) Kwaliteit

c) Gemak van gebruik

Likert-schaalvragen

Likert-schaalvragen vragen respondenten om hun mate van overeenstemming of tevredenheid aan te geven op een schaal. Ze worden vaak gebruikt om attitudes te meten. Een voorbeeld van een Likert-schaalvraag is: Hoe tevreden bent u met onze klantenservice?

1) Zeer ontevreden

2) Ontevreden

3) Neutraal

4) Tevreden

5) Zeer tevreden

Ranking order vragen

Ranking order vragen vragen respondenten om opties te rangschikken op basis van hun voorkeur of belangrijkheid. Bijvoorbeeld: Rangschik de volgende kenmerken van ons product op basis van hun belang voor u.

Dichotome vragen

Dichotome vragen vragen respondenten om een keuze te maken tussen twee tegenovergestelde opties. Een veelvoorkomend voorbeeld is: Heeft u onze nieuwsbrief ontvangen?

1) Ja

2) Nee

Matrixvragen

Matrixvragen organiseren meerdere gerelateerde vragen in een matrixformaat. Ze vereenvoudigen het invullen voor respondenten. Een voorbeeld is: Geef uw mening over de volgende aspecten van ons product op een schaal van 1 tot 5.

Image choice vragen

Image choice vragen laten respondenten kiezen uit afbeeldingen in plaats van tekstuele opties. Ze zijn nuttig bij het verzamelen van visuele voorkeuren. Bijvoorbeeld: Toon afbeeldingen van verschillende productverpakkingen en vraag: Welke verpakking spreekt u het meest aan?

a) Afbeelding 1

b) Afbeelding 2

c) Afbeelding 3

Stellingen met waardeoordelen

Stellingen met waardeoordelen vragen respondenten om hun mening te geven over specifieke stellingen. Ze meten attitudes en overtuigingen. Een voorbeeld is: Ik ben het eens met de stelling: [stelling].

a) Sterk mee eens

b) Mee eens

c) Neutraal

d) Mee oneens

e) Sterk mee oneens

8 tips voor het opstellen van effectieve enquêtevragen

Definieer duidelijke doelstellingen. Bepaal heldere doelstellingen voor je enquête. Wat wil je precies te weten komen? Deze doelen vormen de basis voor het formuleren van je vragen.
Kies het juiste type vragen. Selecteer het meest geschikte type vragen voor je onderzoek. Een voorbeeld van alle soorten vragen, tref je hierboven aan.
Houd vragen eenvoudig en begrijpelijk. Formuleer vragen in duidelijke en eenvoudige taal. Vermijd dubbelzinnigheid of complexe zinsstructuren. Test de begrijpelijkheid bij een kleine groep respondenten voordat je de enquête breed verspreidt.
Vermijd dubbele vragen. Elk enquête-item moet slechts één specifieke vraag bevatten. Vermijd dubbele of samengestelde vragen.
Gebruik neutrale taal. Formuleer vragen op een neutrale en onpartijdige manier om de objectiviteit te behouden. Vermijd suggestieve of sturende taal.
Houd de enquête kort en relevant. Beperk de lengte van de enquête om respondenten niet te overweldigen. Zorg ervoor dat elke vraag relevant is voor je onderzoeksdoelen.
Volg een logische volgorde. Orden vragen logisch, beginnend met eenvoudige vragen om respondenten comfortabel te laten worden.
Gebruik meetbare termen. Als je kwantitatieve gegevens wilt, gebruik dan meetbare termen. Bijvoorbeeld: "Hoe vaak?" in plaats van "Vaak?". Gebruik gesloten vragen in combinatie met een range (bijv. 1 - 5 keer per maand, 6 - 10 keer per maand) om de resultaten achteraf makkelijk te kunnen analyseren.

Stappenplan voor online enquêtes

Doelstellingen bepalen. Duidelijk formuleren wat je wilt bereiken met de enquête en specifieke onderzoeksdoelen vaststellen.
Doelgroep identificeren en afbakenen. Begrijpen wie de relevante doelgroep is, demografische kenmerken en criteria definiëren. Overweeg om de doelgroep te werven via een respondentenpanel zoals die van User Sense.
Enquêtevorm kiezen. Beslissen over het type enquête (online, telefonisch, schriftelijk) op basis van doelgroep en beschikbare middelen.
Platform kiezen. Selecteren van een geschikt enquêteplatform, zoals SurveyMonkey, Google Forms, of een ander passend hulpmiddel.
Enquête maken. Formuleren van duidelijke, relevante vragen die de onderzoeksdoelen ondersteunen, rekening houdend met effectieve enquêteprincipes.
Pre-test uitvoeren. Testen van de enquête met een kleine groep om reacties te evalueren en eventuele problemen te identificeren.
Enquêtes laten invullen. Nodig respondenten uit om de enquêtes in te vullen. Zet een deadline om ervoor zorg te dragen dat de uitvoering niet te lang duurt.
Gegevens verzamelen en analyseren. Systematisch verzamelen van ingevulde enquêtes, analyseren van de gegevens met relevante technieken, en rapporteren van de resultaten. Gebruik hiervoor een platform zoals dat van User Sense.

Onderzoekstechnieken